Υδροθεραπεία – Ό,τι κοντινότερο στην Πηγή της Ζωής

Δεν είναι μυστικό ότι η αερόβια άσκηση μπορεί να βοηθήσει να αποτρέψει μερικές από τις καταστροφικές επιπτώσεις της γήρανσης. Ωστόσο, ένας αυξανόμενος όγκος ερευνών υποδηλώνει ότι η κολύμβηση μπορεί να προσφέρει μια μοναδική ώθηση στην υγεία του εγκεφάλου.

Το τακτικό κολύμπι έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνει τη μνήμη, τη γνωστική λειτουργία, την ανοσολογική απόκριση και τη διάθεση. Το κολύμπι μπορεί επίσης να βοηθήσει στην αποκατάσταση βλάβης από το στρες και στη δημιουργία νέων νευρικών συνδέσεων στον εγκέφαλο.

Εάν περισσότεροι ενήλικες αναγνώριζαν τα οφέλη της κολύμβησης στη γνωστική και ψυχική υγεία, θα πηδούσαν στην πισίνα μαζί με τα παιδιά τους.

Αλλά οι επιστήμονες εξακολουθούν να προσπαθούν να ανακαλύψουν πώς και γιατί η κολύμβηση, ειδικότερα, παράγει αυτά τα αποτελέσματα που ενισχύουν τον εγκέφαλο.

Μέχρι τη δεκαετία του 1960, οι επιστήμονες πίστευαν ότι ο αριθμός των νευρώνων και των συναπτικών συνδέσεων στον ανθρώπινο εγκέφαλο ήταν πεπερασμένος και ότι, αφού καταστραφούν, αυτά τα εγκεφαλικά κύτταρα δεν μπορούσαν να αντικατασταθούν. Αλλά αυτή η ιδέα καταρρίφθηκε καθώς οι ερευνητές άρχισαν να βλέπουν άφθονα στοιχεία για τη γέννηση νευρώνων, ή νευρογένεση, σε ενήλικους εγκεφάλους ανθρώπων και άλλων ζώων.

Τώρα, υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι η αερόβια άσκηση μπορεί να συμβάλει στη νευρογένεση και να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην αναστροφή ή την αποκατάσταση της βλάβης στους νευρώνες και τις συνδέσεις τους τόσο στα θηλαστικά όσο και στα ψάρια.

Η έρευνα δείχνει ότι ένας από τους βασικούς τρόπους που συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές ως απάντηση στην άσκηση είναι μέσω των αυξημένων επιπέδων μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται νευροτροφικός παράγοντας που προέρχεται από τον εγκέφαλο. Η νευρική πλαστικότητα – δηλαδή η ικανότητα του εγκεφάλου να αλλάζει – που διεγείρει αυτή η πρωτεΐνη έχει αποδειχθεί ότι ενισχύει τη γνωστική λειτουργία, συμπεριλαμβανομένης της μάθησης και της μνήμης.

Η αερόβια άσκηση προάγει επίσης την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών, συμπεριλαμβανομένης της σεροτονίνης, η οποία – όταν υπάρχει σε αυξημένα επίπεδα – είναι γνωστό ότι μειώνει την κατάθλιψη και το άγχος και βελτιώνει τη διάθεση.

Μελέτες σε ανθρώπους έχουν βρει μια ισχυρή σχέση μεταξύ των συγκεντρώσεων του νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο και της αύξησης του μεγέθους του ιππόκαμπου, της περιοχής του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη μάθηση και τη μνήμη. Τα αυξημένα επίπεδα του νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο έχει επίσης αποδειχθεί ότι ενισχύουν τη γνωστική απόδοση και συμβάλλουν στη μείωση του άγχους και της κατάθλιψης. Αντίθετα, οι ερευνητές παρατήρησαν διαταραχές της διάθεσης σε ασθενείς με χαμηλότερες συγκεντρώσεις νευροτροφικού παράγοντα που προέρχεται από τον εγκέφαλο.

Σε μελέτες σε ψάρια, οι επιστήμονες παρατήρησαν αλλαγές στα γονίδια που είναι υπεύθυνα για την αύξηση των επιπέδων νευροτροφικών παραγόντων που προέρχονται από τον εγκέφαλο καθώς και ενισχυμένη ανάπτυξη στις προεξοχές στους δενδρίτες ή επιμήκεις τμήματα νευρικών κυττάρων – μετά από οκτώ εβδομάδες άσκησης σε σύγκριση με τους ελέγχους .

Αυτό συμπληρώνει μελέτες σε θηλαστικά όπου ο νευροτροφικός παράγοντας που προέρχεται από τον εγκέφαλο είναι γνωστό ότι αυξάνει την πυκνότητα των νευρώνων. Αυτές οι αλλαγές έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στη βελτίωση της μνήμης, της διάθεσης και της βελτιωμένης γνωστικής ικανότητας στα θηλαστικά. Η μεγαλύτερη πυκνότητα της βοηθά τους νευρώνες να δημιουργήσουν νέες συνδέσεις και να στείλουν περισσότερα σήματα σε άλλα νευρικά κύτταρα. Με την επανάληψη των σημάτων, οι συνδέσεις μπορούν να γίνουν ισχυρότερες.

Τι το ιδιαίτερο όμως έχει η κολύμβηση;

Βάδιση σε πισίνα – Υδροκινησιοθεραπευτική αποκατάσταση

Οι ερευνητές δεν γνωρίζουν ακόμη ποια μπορεί να είναι η μυστική «συνταγή» της κολύμβησης. Αλλά πλησιάζουν στο να το καταλάβουν.

Η κολύμβηση έχει αναγνωριστεί από καιρό για τα καρδιαγγειακά της οφέλη. Επειδή η κολύμβηση περιλαμβάνει όλες τις κύριες μυϊκές ομάδες, η καρδιά πρέπει να εργαστεί σκληρά, γεγονός που αυξάνει τη ροή του αίματος σε όλο το σώμα. Αυτό οδηγεί στη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων, μια διαδικασία που ονομάζεται αγγειογένεση. Η μεγαλύτερη ροή αίματος μπορεί επίσης να οδηγήσει σε μεγάλη απελευθέρωση ενδορφινών – ορμονών που λειτουργούν ως φυσικός μειωτής πόνου σε όλο το σώμα. Αυτό το κύμα προκαλεί την αίσθηση της ευφορίας που συχνά ακολουθεί την άσκηση.

Το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας για την κατανόηση του πώς το κολύμπι επηρεάζει τον εγκέφαλο έχει γίνει σε αρουραίους. Οι αρουραίοι είναι ένα καλό εργαστηριακό μοντέλο λόγω της γενετικής και ανατομικής ομοιότητάς τους με τον άνθρωπο.

Σε μια μελέτη σε αρουραίους, το κολύμπι αποδείχθηκε ότι διεγείρει εγκεφαλικές οδούς που καταστέλλουν τη φλεγμονή στον ιππόκαμπο και αναστέλλουν την απόπτωση ή τον κυτταρικό θάνατο. Η μελέτη έδειξε επίσης ότι η κολύμβηση μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της επιβίωσης των νευρώνων και στη μείωση των γνωστικών επιπτώσεων της γήρανσης. Αν και οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη τρόπο να οπτικοποιήσουν την απόπτωση και την επιβίωση των νευρώνων στους ανθρώπους, παρατηρούν παρόμοια γνωστικά αποτελέσματα.

Σε μια περιορισμένη μελέτη που εξέταζε τον αντίκτυπο της κολύμβησης στη διανοητική οξύτητα στους ηλικιωμένους, οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι κολυμβητές είχαν βελτιωμένη διανοητική ταχύτητα και προσοχή σε σύγκριση με τους μη κολυμβητές.

Μια άλλη μελέτη συνέκρινε τη γνωστική ικανότητα μεταξύ αθλητών ξηράς και κολυμβητών σε νεαρή ενήλικη ηλικία. Αν και η ίδια η βύθιση στο νερό δεν έκανε τη διαφορά, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 20 λεπτά μέτριας έντασης κολύμβηση με πρόσθιο κολύμπι βελτίωσαν τη γνωστική λειτουργία και στις δύο ομάδες.

Τα παιδιά μπορούν επίσης να πάρουν ώθηση από το κολύμπι.
Τα οφέλη που ενισχύουν τον εγκέφαλο από την κολύμβηση φαίνεται να ενισχύουν επίσης τη μάθηση στα παιδιά.

Παιδική κολύμβηση

Μια άλλη ερευνητική ομάδα εξέτασε πρόσφατα τη σχέση μεταξύ της σωματικής δραστηριότητας και του τρόπου με τον οποίο τα παιδιά μαθαίνουν νέες λέξεις λεξιλογίου. Οι ερευνητές δίδαξαν στα παιδιά ηλικίας 6-12 ετών τα ονόματα άγνωστων αντικειμένων. Στη συνέχεια, δοκίμασαν την ακρίβειά τους στην αναγνώριση αυτών των λέξεων αφού έκαναν τρεις δραστηριότητες: χρωματισμό (δραστηριότητα ανάπαυσης), κολύμβηση (αερόβια δραστηριότητα) και άσκηση τύπου CrossFit (αναερόβια δραστηριότητα) για τρία λεπτά.

Διαπίστωσαν ότι η ακρίβεια των παιδιών ήταν πολύ μεγαλύτερη για τις λέξεις που έμαθαν μετά την κολύμβηση σε σύγκριση με το χρωματισμό και το CrossFit, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα το ίδιο επίπεδο ανάκλησης. Αυτό δείχνει ένα σαφές γνωστικό όφελος από την κολύμβηση έναντι της αναερόβιας άσκησης, αν και η μελέτη δεν συγκρίνει την κολύμβηση με άλλες αερόβιες ασκήσεις. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι η κολύμβηση ακόμη και για μικρά χρονικά διαστήματα είναι εξαιρετικά ευεργετική για τους νέους, αναπτυσσόμενους εγκεφάλους.

Οι λεπτομέρειες για τον χρόνο ή τους γύρους που απαιτούνται, το στυλ κολύμβησης και ποιες γνωστικές προσαρμογές και μονοπάτια ενεργοποιούνται από την κολύμβηση — αυτά βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία. Αλλά οι νευροεπιστήμονες πλησιάζουν πολύ περισσότερο στο να συγκεντρώσουν όλες τις ενδείξεις μαζί.

Για αιώνες, οι άνθρωποι αναζητούσαν μια πηγή νεότητας. Το κολύμπι μπορεί να είναι ό,τι πιο κοντά μπορούμε να φτάσουμε.